اسرار الاحکام با تکیه بر کتاب محجه البیضاء فیض کاشانی

چکیده بر دانشمندان و محققان این نکته پنهان نیست که در بین تمام شرایع و ادیان الهی، شریعتی کامل تر از شریعت اسلام نبوده است، چرا که هم پیام آور این شریعت از همه ی پیامبران افضل بوده و هم خلفا و اوصیائش بر دیگران فضیلت داشته اند. در شرع مقدس اسلام، احکام الهی به طور کامل بیان شده است. هر چند در قرآن کریم به برخی از احکام به طور اجمال اشاره شده، لکن پیامبر گرامی اسلام و ائمه ی اطهار به شرح و تفسیر احکام الهی پرداخته اند. همچنین در مواردی نیز اسرار فرامین الهی، توسط آن بزرگواران بیان شده است. هر چند بنده در پیشگاه الهی موظف است که دستورات مولی را بی چون وچرا بپذیرد ولی آگاهی پیدا کردن از اسرارِ احکام و دستورات مولی، انسان را در انجام تکلیف مشتاق تر می کند و همچنین باعث می شود عبادات انسان خالصانه تر شود و درنتیجه بنده در انجام تکالیف سخت، کمتر دچار خستگی شود. اما لازم است بدانیم، دانستن این اسرار همواره باید فرع عمل به دستورات الهی باشد، چرا که امتثال امر مولی و تسلیم در برابر احکام الهی، اولین و مهمترین بُعد بندگی است. از آن جا که دغدغه ی ذهنی بسیاری از جوانان، پی بردن به اسرار برخی از احکام الهی است و در پی فهمیدن رازهایی هستند که در پس پرده ی آن است، همچنین برای این که بتوانیم در سایه ی درک برخی از اسرار الهی، عبادات خالصانه و با روحی داشته باشیم، در صدد برآمدیم تا پرده از گوشه ی کوچکی از این اقیانوس بیکران برداریم. روشن است که برای دستیابی به قطره ای از دریای اسرار الهی، چاره ای نیست جز این که به دامان قرآن و معصومین علیهم السلام چنگ بزنیم. هزار سال است که علما و دانشمندان مسلمان رساله ها و کتاب هایی در تبیین اسرار و آداب و رموز احکام به نام های مختلف و به زبان های گوناگون نگاشته اند و هنوز این راز سربسته است. پنج غزالی از جمله دانشمندانی است که در بخشی از کتاب بی نظیر خود به نام احیاء علوم الدین به این مقوله پرداخته است. این که غزالی در هنگام نوشتن اثر خود از نعمت تشیع برخوردار نبود باعث شد که کتاب ارزشمند وی دارای اشکالاتی شود که امامیه از خواندن آن ابا داشته باشند. با توجه به ویژگی های مثبت این اثر ارزشمند، ملا محسن فیض کاشانی بر آن شد که به تهذیب این کتاب بپردازد. وی علاوه بر پیرایش خرافاتی که در کتاب غزالی آمده بود، روایاتی از ائمه اطهار علیهم السلام که در رابطه با اسرار احکام می باشد نیز به این کتاب گرانقدرافزوده است. فیض کاشانی، کتاب ارزشمند خود را "محجه البیضاء" نامیده است. با توجه به اهمیّت این کتاب، ما نیز تصمیم گرفتیم تا گوشه ای از آن را با قلم و نثر جدید، آن چنان که مورد استفاده ی نسل جوان قرار گیرد، باز نویسی نموده و در جایی که ضرورت ایجاب کند، به بسط مطالب پرداخته وهمچنین از کتب ارزشمند دیگر نیز بهره بجوییم. کتاب ارزشمند محجه البیضاء، مشتمل بر فصول متعددی است، لکن با توجه به روایتی از امام باقر (علیه السلام) که فرموده اند: بُنِیَ الْإِسْلَامُ عَلَی خَمْسٍ: الصَّلَاهِ وَ الزَّکَاهِ وَ الْحَجِّ وَ الصَّوْمِ وَ الْوَلَایَهِ. (فیض کاشانی، المحجه البیضاء، ج 1، ص 44) و همچنین به دلیل اهمیت فوق العاده ای که این مباحث دارد، در این مختصر به آن پرداخته ایم. بنابراین با توجه به موضوع تحقیق، این نوشته شامل پنج بخش: اسرار نماز، اسرار حجّ، اسرار زکات، اسرار روزه و ولایت می باشد. کلید واژه ها: اسرار، احکام، محجه البیضاء، فیض کاشانی، نماز، روزه، حج، زکات، ولایت